Gedurende ons leven wordt creativiteit ons afgeleerd. Onderzoek van George Land naar de mate van creativiteit bij verschillende leeftijdsgroepen toont aan dat 98% van de vijfjarigen ‘ontzettend creatief’ is, terwijl nog maar 30% van de tienjarigen en 2% van de volwassenen onder dezelfde categorie valt. De creativiteit die we hadden als vijfjarigen, raken we niet kwijt naarmate we ouder worden. De uitdaging zit hem vooral in het herontdekken van ons creatief vermogen.

Tijdens mijn opdracht als campagnemanager kom ik vaak in situaties waarin creativiteit nodig is. Ik merk dan ook dat het erg lastig kan zijn om mijn inner vijfjarige los te laten. Daarom komen technieken die helpen om creatiever te denken bij mij vaak goed van pas. Lees vooral even mee, dan leg ik je deze technieken één voor één uit!

1. Open brainstorm

Laten we beginnen met de bekendste techniek: de good old brainstormsessie. Tijdens een brainstorm probeer je zoveel mogelijk ideeën te verzamelen binnen een bepaalde tijd. Net zoals je je spieren moet opwarmen voordat je aan een work-out begint, is het ook belangrijk om je hersenen creatief op te warmen. Probeer daarom niet direct over het probleem te brainstormen, maar warm eerst op door bijvoorbeeld na te denken over verschillende manieren om een bloempot te gebruiken. Dit activeert een creatief denkproces in je hersenen. Probeer daarnaast ook niet te brainstormen over ideeën, maar juist over vragen. Deze vragen kun je vanuit verschillende hoeken bekijken, om ze vervolgens te beantwoorden. Het is trouwens super belangrijk dat je de ideeën van jezelf en van anderen niet bekritiseert. In een brainstormsessie bestaan geen domme of gekke ideeën.

2. De zes denkpetjes

Onze hersenen kunnen op verschillende manieren over eenzelfde onderwerp nadenken, zoals op een optimistische, pessimistische, emotionele of juist analytische manier. Om creatief met een onderwerp om te gaan is het belangrijk dat je vanuit al deze perspectieven naar het onderwerp kijkt. In de techniek van de zes denkpetjes staat elke kleur pet voor een manier van denken. We kunnen de volgende petten onderscheiden:

• De witte pet: wat weten we over het onderwerp? Wat moeten we te weten komen? Hoe komen we aan deze informatie?
• De gele pet: wat zijn de positieve aspecten van het onderwerp? Waarom is het idee nuttig?
• De rode pet: wat voor emoties voel je bij het onderwerp? Hoe voel je je bij een idee?
• De zwarte pet: waarom zou dit idee niet werken?
• De groene pet: hoe zouden we dit idee beter kunnen maken?
• De blauwe pet: werkt het proces goed? Dit kan bijvoorbeeld in het begin ingezet worden om te checken of het onderwerp duidelijk is, of juist aan het einde om samen te vatten en vervolgacties te plannen.

Als je deze techniek in een groep toepast, is het belangrijk dat alle deelnemers op hetzelfde moment dezelfde pet op hebben. Je hoeft geen volgorde in kleuren te volgen en je kunt ook altijd later nog teruggaan naar een bepaalde kleur pet.

3. Rolestorming

Rolestorming is brainstorming als een karakter. In plaats van ‘als jezelf’ nadenken over een idee of probleem, denk je erover na als bijvoorbeeld onze koning of als Steve Jobs. Naast dat deze techniek je helpt om een probleem vanuit verschillende perspectieven te bekijken, helpt het ook de angst om ideeën te delen te verminderen. Als je brainstormt als Steve Jobs, wordt er van je verwacht dat je met gekke ideeën komt die totaal out of the box zijn. Niemand zal je uitlachen om je ideeën, je bent namelijk Steve Jobs.

4. Herformuleren

Een probleem dat goed geformuleerd is, is al half opgelost. Deze techniek bestaat uit verschillende stappen die je kunt doorlopen:

• Probeer het probleem allereerst in één zin te formuleren, ook al is het probleem nog zo complex.
• Vervolgens verander je het probleem naar een vraag. Het herformuleren naar een vraag maakt je nieuwsgierigheid wakker en helpt je om je open te stellen voor verschillende mogelijkheden.
• Tijdens de derde stap formuleer je de vraag op 20 verschillende manieren om het vanuit verschillende perspectieven te kunnen bekijken. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan het specifieker maken van de vraag. De vraag “Hoe maken we dit jaar meer omzet?” kan bijvoorbeeld je bijvoorbeeld herformuleren als “Hoe zorgen we ervoor dat we dit jaar 10% meer omzet behalen”, of als “Hoe verhogen we dit jaar de omzet van product X”.
• Ten slotte kies je de beste vraag uit, waarvoor je vervolgens vrij gemakkelijk een antwoord kan vinden.

Deze technieken hangen met elkaar samen, je kunt ze dus ook combineren tijdens een sessie. Daarbij kun je de technieken zowel individueel, als in een gezelschap gebruiken. Zelf heb ik ze ook al in de praktijk bij mijn opdrachtgever kunnen toepassen. Het hielp me om het probleem van verschillende kanten te bekijken, me open te stellen tot out of the box ideeën en om niet gelijk ideeën van mijzelf en anderen af te schieten. Voor mij blijft de techniek met de zes denkpetjes favoriet, maar ontdek vooral welke techniek goed bij jou past!

—————————————————————————————————–

Ment: Goed om te zien hoe Charlotte een aantal technieken weergeeft waarmee je als persoon creatief bent, die je kunnen helpen met processen en/of oplossingen. Is het echter altijd een succes? Creativiteit is niet altijd even vanzelfsprekend. Of toch wel?

Even terug naar de basis. Wat is eigenlijk creativiteit? Of creatief denken?

Creativiteit veronderstelt een flexibele houding die de mens in staat stelt om van oude manieren van denken los te komen, gewoontes te veranderen of ook om de dingen van alledag in een nieuw licht te kunnen zien. (bron: www.encyclo.nl)

Creatief denken

Creatief denken bestaat uit een samenstelling van de attitudes, technieken en processen om los te komen van bestaande gewoontes. Dat klinkt complex, maar het betekent simpelweg: de hersenen stimuleren om vraagstukken vanuit een ander perspectief te benaderen en op te lossen. Dat verklaart ook weer waarom creativiteit vaak als lastig wordt beschouwd, je bent aan het veranderen en elke verandering vraagt iets van ons bevattingsvermogen.

Perspectief

Het ligt er ook vaak aan vanuit welk perspectief je kijkt. Wacht je achter de lijn? Ik zou zeggen de persoon staat voor de lijn en moet over de lijn heen stappen om achter de lijn te staan. Echter voor het winkelpersoon achter de balie is achter de lijn waar de persoon nu staat.

Is dit dan creatief? Het is nadenken over een zin vanuit een ander perspectief. Nog een voorbeeld? Is de brug open of dicht wanneer je er voor staat te wachten op je fiets en de boten passeren? Het ligt er maar aan vanuit welk perspectief je kijkt. En dan ben je dus creatief.

Vooroordelen over creativiteit

Creativiteit heeft een aantal dogma’s binnen een organisatie:

• “Ik ben niet creatief.”
  Iedereen kan creatief zijn! Creativiteit vraagt iets van de hersenen en dat kun je leren.
• “Creativiteit past niet bij onze organisatie.”
  Geloof me, elke organisatie is ontstaan vanuit een creatief proces.
• “We zijn als organisatie heel creatief, we zitten vaak te brainstormen, er komt alleen niets uit.”
  Creativiteit vraagt wel om een gestructureerde aanpak en ook een brainstorm heeft enkele kaders.

Over het creatief proces

Een creatief proces ondersteunt en structureert binnen een organisatie het creatief denken en uiteindelijk succesvol te zijn.

Stap 1 – aanleiding
Er is altijd een aanleiding die vraagt om een oplossing:
– Hoe moeten we digitaal transformeren?
– We moeten de klant meer centraal stellen.
– Introductie van een nieuw product.
Het is slechts een greep uit veel voorbeelden die er zijn. Deze vragen geven je de aanleiding om te starten creatief te zijn in plaats van dat te doen wat je altijd al doet. Bedenk dat anderen in de markt ook aan het veranderen zijn. En dat de afnemers ook veranderen.

Stap 2 – ideeën verzamelen
Je gaat de breedte in van het verzamelen van ideeën. Natuurlijk op een gestructureerde manier waarbij je divergerend werkt. Met behulp van verschillende technieken kun je een groot aantal creatieve voorstellen doen.

Stap 3 – keuzes maken
Vanuit de grote hoeveelheid ideeën ga je terug naar de beste oplossing. Ook hiervoor bestaan technieken om met elkaar tot een keuze te komen.

Charlotte heeft in haar blog een aantal van de technieken beschreven die nodig zijn in de verschillende stappen. Naast deze vier technieken is er nog veel meer mogelijk. Maar je moet ergens een keuze maken en de eerste stap zetten. Charlotte geeft daarbij een aantal goede suggesties.

Conclusie: iedereen kan creatief zijn. Het is een kwestie van gewoon goed doen met de juiste technieken.

Zoals Confucius zei:
“Ik hoor en ik vergeet,
Ik zie en ik onthoud,
Ik doe en ik begrijp.”