Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een freelancer in de praktijk werkt als een werknemer, zonder de bijbehorende arbeidsrechten en verplichtingen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een freelancer onder leiding van een manager instructies opvolgt, of bijvoorbeeld geen zeggenschap heeft over zijn/haar werktijden. Het risico is groot, want als de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kunnen zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer worden geconfronteerd met boetes en naheffingen. Vanaf 2025 zal hier voor het eerst op worden gehandhaafd. De praktijk vs. de strikte regel- en wetgeving zullen nog een hoop teweeg gaan brengen.

Handhaving vanaf 2025

Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat als een freelancer eigenlijk in loondienst werkt, er forse boetes kunnen volgen. Vooralsnog geldt een overgangsperiode van één jaar, waarin opdrachtgevers en freelancers tijd krijgen om hun werkrelaties te toetsen en waar nodig aan te passen. Tijdens deze overgangsperiode worden geen boetes opgelegd als aangetoond kan worden dat er actief stappen zijn gezet tegen schijnzelfstandigheid​ (Bron: Kamerbrief opheffen handhavingsmoratorium).

Risico’s voor freelancers en opdrachtgevers

Voor freelancers brengt de nieuwe handhaving natuurlijk veel onzekerheid met zich mee. Freelancers die voor langere tijd bij dezelfde opdrachtgever werken, lopen het risico als werknemers te worden aangemerkt. Dit kan niet alleen leiden tot het (eerder) stoppen van  opdrachten, maar in het ergste geval ook tot vervelende naheffingen. Ook opdrachtgevers moeten hun werkwijze onder de loep nemen. Zij zijn verantwoordelijk voor het correct inhuren van freelancers. Dit betekent dat ze moeten kunnen aantonen dat er geen sprake is van een verkapt dienstverband.

Tips voor freelancers: zo bereid je je voor

Om je goed voor te bereiden op de nieuwe regelgeving, kun je gebruikmaken van de keuzehulp van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of de webmodule ‘Beoordeling Arbeidsrelatie’. Deze tools helpen bij het beoordelen of er sprake is van loondienst of zelfstandigheid. Daarnaast zal de Belastingdienst de komende maanden webinars en informatiesessies organiseren om freelancers en opdrachtgevers te ondersteunen bij de overgang.

Daarnaast is het als freelancer belangrijk om te zorgen dat je voldoet aan de eisen van zelfstandig ondernemerschap. Een goede manier om dit te doen duidelijke afspraken te maken over de vrijheid in het uitvoeren van je werk, te voorkomen dat er leiding en toezicht is en je daadwerkelijk als een externe zelfstandige werkt. Zorg ervoor dat je in je contract opneemt dat jij bepaalt hoe en wanneer je werkt en dat dit in de praktijk ook echt zo is. Het is veel informatie en als freelancer kan het spannend zijn, maar met behulp van de beschikbare hulpmiddelen en artikelen kan je actie ondernemen waar nodig om je werkrelatie per contract op orde te brengen.

Dat er wat staat te gebeuren is zeker, maar ons gevoel is dat in het komende jaar 2025 de risico’s voor de zzp’ers uit ons netwerk nog zeer beperkt zullen zijn, sectoren als de bouw en zorg zullen als eerste aan de beurt zijn.

Wil je meer weten? Op www.hetjuistecontract.nl staat een link naar enkele voorbeelden van (schijn-)zelfstandigheid per sector. Dit zal tot maximaal 30 voorbeelden uitgebreid worden.

Daarnaast kan je in deze artikelen nog meer informatie vinden over de verscherpte regelgeving en de gevolgen hiervan.