Hoe help ik mijn organisatie integer te handelen? Het is een vraag die ik vaak hoor bij communicatieadviseurs bij de overheid, want het vertrouwen in die overheid is sterk gedaald en polarisatie is een reëel probleem. Bij Tappan houdt dit onderwerp ons al lange tijd bezig. Niet voor niets luidt onze missie: met eerlijke en duidelijke communicatie bouwen aan vertrouwen.

Maar hoe doe je dat in de praktijk, dat bouwen aan vertrouwen? Bij ethische vraagstukken is je neutraliteit als communicatieadviseur het belangrijkste uitgangspunt. Data en analyse helpen bij het verkennen van de omgeving en bij het bepalen waar je als organisatie staat. Achterhaal de feiten: wat is er nu precies aan de hand?

Heeft een onderwerp maatschappelijke betekenis, is het actueel en gaat het een grote groep mensen aan? Zorg dat je je rol daarin pakt. Maak een omgevingsanalyse. Want wat is het sentiment en hoe kun je dat duiden in het licht van je vraagstuk? Ook helpt het om bij het maken van je boodschappen inclusief te werk te gaan: denk na over de kritiek of de mening van de ander, en adresseer dat in de communicatie van jouw organisatie. Daarmee zet je jouw neutraliteit als adviseur in om inlevend en doorleefd je communicatie in te zetten. Want goede communicatie raakt aan de waarden en de opvattingen van de ander. Leg daarom bloot welke waarden er voor jouw organisatie op het spel staan. Matchen die met de waarden van de partij waarmee je communiceert? En kijk of je patronen of signalen kunt ontdekken in de dagelijkse praktijk.

‘Wees bereid om the pain in the ass in jouw organisatie te zijn’

Kom je tot de ontdekking dat er inderdaad sprake is van een ethisch probleem, wat doe je dan? Is het iets waar jij bij kunt helpen als communicatieprofessional, bijvoorbeeld door het bespreekbaar maken van de kwestie? Kun je je onderbouwde analyse inzetten en in de communicatie over het probleem transparant te zijn? Bespreek het met je collega’s, wees eigenaar van de communicatie-inzet met betrekking tot ethiek.

Onder de radar
Wees je er verder altijd van bewust dat veel problemen zich vaak onder de radar afspelen. Dat heb ik gemerkt toen ik als vertrouwenspersoon werkte. Groepsdenken is een belangrijk struikelblok bij ethische problemen. Als communicatieadviseur zet je de feiten en cijfers op rij, maar je brengt ook patronen en casuïstiek onder de aandacht. Bij de leiding en in je organisatie. Vergeet niet dat je vaak zelf onderdeel bent van de organisatie, en betrek de buitenwereld om te voorkomen dat je de slager wordt die zijn eigen vlees keurt.

Blijf bij jezelf
Wij zijn als beroepsgroep nog te vaak de pleasers. Terwijl je juist bereid moet zijn om the pain in the ass in jouw organisatie te zijn. Stel dus gerust die lastige vragen! Organiseer tegenspraak, zo mogelijk door mensen fysiek naar binnen te halen. Want dat heeft meestal veel meer impact dan online. Ik ben ervan overtuigd dat hoe dichter je bij jezelf als mens blijft, hoe beter je ethisch kunt handelen.