De zes spelers

Op de werkvloer kom je veel verschillende mensen tegen.  In het programma leren we zes verschillende “spelers” herkennen: Denker, Dominant, Bewaker, Rebel, Coöperatief en Strateeg. Bij elk van deze typen hoort zowel positief als negatief (hier belemmerend genoemd) gedrag. Onder positief gedrag wordt gedrag verstaan dat constructief bijdraagt aan het groepsproces en te behalen resultaat. Belemmerend gedrag is daarentegen gedrag dat, zowel voor de vertoner ervan, als voor het team, een negatieve uitwerking heeft. Iemand kan belemmerend gedrag gaan vertonen als hij of zij onder stress komt te staan, of “doorschiet” in bepaald positief gedrag.

Verschillende situaties, verschillend gedrag

Het is belangrijk om te noemen dat de meeste mensen niet slechts één van deze zes spelers zijn: afhankelijk van de situatie vertonen mensen gedrag van verschillende spelers. En dan kan het zowel om het positieve als het belemmerende gedrag gaan. Iemand ís dus bijvoorbeeld niet een denker, maar kan in een conflict het belemmerende gedrag van de denker vertonen. Terwijl hij of zij, in een andere situatie bijvoorbeeld het positieve gedrag van de rebel laat zien. Met het (her)kennen van de zes type spelers, en het bijhorende positieve en belemmerende gedrag, gaat het er dan ook niet om je collega’s in hokjes in te delen, maar om het herkennen van welk gedrag zij op dat moment vertonen.

Gedrag herkennen en beïnvloeden

Als je dit gedrag herkent, kun je hier ook op inspelen met de reactie die je geeft. En als je verschillend gedrag kunt herkennen en plaatsen, kun je zelfs een stap verder gaan en op een positieve manier dit gedrag tegemoet treden en beïnvloeden. En zo je collega’s meekrijgen in je verhaal en hen aanzetten tot constructief (samen)werkgedrag. Hieronder licht ik de zes spelers, en het bijhorende positieve en belemmerende gedrag, toe en de manier waarop je aansluiting kunt vinden op dit gedrag.

1. Denker

De denker is de stille kracht in elk team. Iemand die oog heeft voor het groepsproces en zichzelf meer op de achtergrond houdt. Het positieve gedrag dat hierbij hoort is zich bedachtzaam, rustig, loyaal en emotioneel stabiel opstellen. Het belemmerende gedrag is onzeker, gespannen, over-alert of bang voor afwijzing zijn en een teruggetrokken houding aannemen. In een stressvolle situatie verliest de denker het overzicht en is het moeilijk om keuzes te maken.

De denker heeft behoefte aan vertrouwen, als hij of zij vertrouwen krijgt zal het positieve gedrag naar voren komen. Het werkt het beste om iemand die gedrag van de denker vertoont consequent en voorspelbaar te benaderen, en concrete afspraken te maken en die na te komen. Daag de denker uit om zelf met alternatieven te komen en coach hem of haar op positief gedrag.

2. Dominant

Dominant in eigen behoeften, wil het beste uit zichzelf halen en neemt graag de leiding. Hij of zij heeft zijn eigen regels en legt bij conflict de schuld snel bij de ander. Hij of zij is zich vaak niet bewust van de consequenties van zijn of haar gedrag op anderen. Het positieve gedrag is zelfbewust, doelgericht en ambitieus zijn en de leiding nemen. Belemmerend gedrag is onverschillig, afstandelijk, asociaal en ongevoelig voor complimenten zijn.

Persoonlijke winst is belangrijk en de dominant wordt graag beloond met complimenten op de inhoud. Ga geen machtsstrijd met hem of haar aan en voorkom gezichtsverlies na bestraffing. Wees voorspelbaar en betrouwbaar en bied hulp bij het halen van zijn of haar persoonlijke winst.

3. Bewaker

De bewaker is heel taakgericht; resultaat gaat voor sfeer. Hierbij voelt hij of zij een hoog verantwoordelijkheidsgevoel en bewaakt hij of zij de norm en gang van zaken. Positief gedrag is keurig, perfectionistisch, betrouwbaar, attent en zelfkritisch zijn. Belemmerend gedrag is moralistisch, bekrompen zijn, controle drang hebben en de schuld op zich nemen.

De bewaker vindt kwaliteit en duidelijkheid heel belangrijk. Steun hem of haar in de drang voor perfectie, maar spiegel ook het negatieve gedrag. Herinner hem of haar eraan dat fouten maken menselijk is en spreek verwachtingen duidelijk uit. Voer een gesprek op de inhoud en stel reële doelen.

4. Rebel

Het gedrag van de rebel is zeer bepalend voor de sfeer in het team. Hij of zij is extravert en emotioneel en komt makkelijk in conflict. Gaat de strijd aan en kan goed dwarsliggen en geeft soms ongemeende sociaal-wenselijke antwoorden. Daardoor is hij of zij soms moeilijk te doorgronden. Positief gedrag is humoristisch, een aanjager in de groep, energiek en creatief zijn. Belemmerend gedrag is opvliegend, tegendraads of egoïstisch zijn, aantrekken/afstoten en clownesk gedrag vertonen.

De rebel is op zoek naar een goed gevoel en is gevoelig voor beloningen en complimenten. Hij of zij wil graag met respect behandeld worden. Bij negatief gedrag werkt een waarschuwing en het noemen van consequenties goed. Hij of zij krijgt graag de ruimte, maar hierbij kun je grenzen wel duidelijk aangeven.

5. Coöperatief

De coöperatief heeft het groepsproces centraal staan, resultaat is hierbij ondergeschikt. Hij of zij streeft naar een goede sfeer en ondersteunt anderen graag. Positief gedrag is samenwerkend, meegaand, flexibel en sociaal zijn. Belemmerend gedrag is overaangepast, weinig kritisch, wegcijferend, besluiteloos en afhankelijk zijn.

De coöperatief is op zoek naar verbinding en heeft graag verantwoordelijkheid. Beloon het initiatief en het maken van keuzes en assertiviteit. Trek hem of haar uit de comfortzone en sta open voor contact, maar negeer afhankelijk gedrag.

6. Strateeg

De strateeg is iemand met een sterke eigen wil. Hij of zij is eerlijk en to the point, op zoek naar verbinding met anderen, maar zet anderen soms ook tactisch in voor het behalen van zijn of haar doelen. De strateeg gaat de strijd aan, waar nodig, maar vermijdt risico’s hierbij. Positief gedrag is openhartig, zelfverzekerd, emotioneel open en weloverwogen zijn. Belemmerend gedrag is arrogant, berekenend, onbescheiden, superieur zijn en zichzelf boven de regels plaatsen.

Strategen zijn op zoek naar status en willen op een vriendelijke manier uitgedaagd worden. Hij of zij is niet gevoelig voor complimenten, maar is wel snel gekrenkt. Aanspreken op gedrag werkt het best in een 1-op-1 gesprek of door het voorhouden van een spiegel. Praat in wij-vorm en ga de strijd niet aan.

De volgende stap

Nu je je bewust bent van de verschillende soorten positief en belemmerend gedrag is het interessant om hierop te letten. Met de tips uit deze blog kun je vervolgens passend reageren, en zo constructief met je collega’s samenwerken. Het is ook waardevol om naar je eigen gedrag te kijken: welke typen gedrag herken je bij jezelf, en wat heb jij daarbij van je collega’s nodig? Door je gedrag te herkennen kun je eerder uit belemmerend gedrag stappen en aangeven hoe collega’s je in je positieve gedrag kunnen ondersteunen.

—————————————————————————————————–

“Clara geeft een duidelijk beeld van de zes rollen. Nadrukkelijk uitgangspunt is hierbij: je bént niet een rol, je vertoont soms gedrag dat past bij een rol. Hiermee voorkomen we dat mensen in hokjes worden geplaatst.

Binnen de Digitale Programma’s investeren we in persoonlijk leiderschap en soft skills, zodat onze young digital marketeers en jonge online communicatie specialisten maximale impact maken. Met de Talent Academy Group hebben we een aantal instrumenten ontwikkeld die handvatten geven aan de persoonlijke ontwikkeling van elke young professional. De invulling van die persoonlijke ontwikkeling wordt vervolgens door de coach 1-op-1 verder ontwikkeld. Op maat, want elke young professional is anders en vraagt om een andere ontwikkeling.

De vraag is nu: waarom is deze kennis belangrijk?

Op individueel niveau is het belangrijk (young) professionals excelleren in hun werk. En in het geval van onze Digitale Programma’s: bij de opdrachtgevers waar zij aan het werk gaan.

Excelleren betekent:

• Goed zijn in de inhoudelijk van je werk en de opdracht.
• En ook zorgen dat jouw suggesties en voorstellen worden gezien en gehoord.

Jezelf een podium geven, jezelf die plek geven die nodig is om dat te bereiken dat het meest bijdraag aan succes. Dat doe je door:

• Goed weten wie jezelf bent en hoe je jezelf gedraagt in specifieke situaties.
• Goed inschatten hoe een ander zich gedraagt en daarop kunnen inspelen.

Samenwerken met collega’s

Binnen elke organisatie komen de verschillende rollen voor. Hoe ga je om met een collega die dominant gedrag vertoont? Dat is iemand die leidinggevend en zelfbewust aan de slag gaat maar, maar daardoor mogelijk minder gemakkelijk bereikbaar is. Dan is het goed voor om te weten dat een competentiestrijd niet op zijn plaats is en dat je het vertrouwen wint door betrouwbaar te zijn en afspraken na te komen. Dit is maar een eenvoudige situatiebeschrijving, maar het laat wel zien hoe je deze kennis jou in de praktijk gaat helpen.

Hoe helpt het jou?

Elke professional zal op zijn of haar manier een inhoudelijke bijdrage leveren. Door de persoonlijke ontwikkeling komt die inhoudelijke bijdrage binnen de teams, bij collega’s, bij directies en management goed en effectief terecht. En kun je genieten van een excellerende young professional binnen jouw organisatie.”